Kroniek over melkfamilie Menken
Hoe een ‘melkloper’ met handkar zijn bedrijf uitbouwde tot een bekende zuivelfabriek in Wassenaar en hoe het bedrijf verdween. Dat verhaal over de firma Menken heeft Jutta Chorus verwerkt in een familiekroniek: ‘Dagen van melk. De geschiedenis van ons zuivelbedrijf’. Het is vooral het verhaal van haar grootvader Leen Menken en zijn vijftien kinderen.Leen Menken bouwde het bedrijf op door keihard te werken. Op twee fronten moest hij strijd leveren: veehouders overhalen om melk te leveren aan zijn bedrijf en klanten werven om de melk af te nemen. De melkloper van 1920 begon later een fabriekje in Oegstgeest. Hij moest in 1941 investeren in dure machines om de melk te pasteuriseren en te standaardiseren. Ieder dubbeltje werd destijds omgedraaid, alle kinderen, ook de vier meisjes, moesten meehelpen om het bedrijf draaiende te houden. Leen Menken overwoog de fabriek te verkopen aan een concurrent. Oudste zoon Ad was erop tegen en ging ‘verschrikkelijk’ tegen hem tekeer.
Ongelijke verhoudingen
Moeder Anna bracht vijftien kinderen ter wereld en deed de boekhouding. Jutta Chorus schetst de ongelijke verhoudingen in het gezin. De jongens mochten doorleren, de meisjes niet. Eén van de meisjes was Maria die later trouwde met Claudius Chorus; Jutta is hun dochter.
Vier jongens zouden uiteindelijk in het bedrijf gaan werken. Maar de oudste zoon, Ad, eiste de voornaamste rol op. Dat gaf spanningen tussen de broers. Ook andere gebeurtenissen in het gezin worden beschreven. Zoals het zilveren huwelijksfeest met een mis in de kerk, een diner voor familie en personeel met een menukaart in de vorm van een melkfles en een feestavond voor tweehonderd melkhandelaren.
Door de concurrentie met de zuivelcoöperaties en de druk van supermarkten over de melkprijs werd Menken gedwongen de zelfstandigheid op te geven. De Melkunie nam een belang in de firma. Het einde werd uitgesteld door samen te gaan met een ander familiebedrijf: Van Grieken. Maar in 1997 nam Campina Melkunie het bedrijf helemaal over. Opa Leen Menken leefde toen niet meer. Hij zou zich in zijn graf hebben omgedraaid zei Ad Menken tegen zijn nichtje Jutta.
Het boek is verschenen bij uitgeverij Pluim en kost €24,99 (e-book € 14,99).
Aad Vernooij oktober 2025