Kijk ook eens bij de
vragen en reacties
of heeft u zelf een tip?

Vraag en antwoord


Reunie kaasmeisjes 1960/1961
Mijn naam is Hannie Danckaarts. In 1960/61 maakte ik deel uit van een groep van 10 kaasmeisjes. Het is nu meer dan 50 jaar geleden en, daar ik nu in Australie woon en waarschijnlijk niet nog eens in de gelegenheid zal zijn om mijn plan te kunnen uitvoeren, wilde ik U vertellen dat we proberen om een reünie ( de laatste??) te houden. Vier van ons hebben contact, maar de zes anderen, waarvan ik U de namen kan geven, hebben wij nog niet te pakken kunnen krijgen. Wij zijn Inneke van Etten, Agnes van de Beek, Elly Bruyn, en ik. De missenden: Irma Groot (Vis), Helen Raap (Krauss), Marina Kits Nieuwenkamp, Annegien Gort, Annelies Frehe en Toby van Luyn. Inneke woont momenteel in Suriname en zij, net als ik zal toevallig in Juli 2015 in Nederland zijn. Ik dacht U dit te laten weten, misschien zou het interessant zijn om er een promotie van te maken? Mijn mob. +61 415167016, email hannieda@gmail.com.

Hannie Danckaarts (hannieda@gmail.com) - 24 februari 2015
Spaarpot Vereniging van Nederlandse Melkinrichtingen (NEMI)
Ik heb een spaarpot van de NEMI, Vereniging van Nederlandse Melkinrichtingen. Deze is in de vorm van een pan met deksel, uitgevoerd in rood en geel koper. Hoogte ca. 6 cm, doorsnee ca. 9 cm. Weet u wanneer en hoe deze spaarpot werd uitgegeven?

Manus Raymakers (raymakerscaspanni@gmail.com) - 20 juli 2014
Boterfabriek Mijnlieff

In uw overzicht mis ik de boterfabriek die tot 1918 aan de ’s-Gravenweg was van Mijnlieff. Is daar (n)iets van bekend?
De boterfabriek was aan de ’s-Gravenweg bij Kortenoord in Nieuwerkerk aan den IJssel op een terrein dat daarvoor een de steenplaats was van Gerard en Fopbertus Mijnlieff die in 1891 publiek is verkocht. Fop was toen net dood en Gerard was al 60 jaar.
 
Begin 1894 werd de Nieuwerkerkse schoolmeester F.J. van Driesten benoemd tot directeur van de boterfabriek ‘der heren Mijnlieff' die aan de aan de ’s-Gravenweg moest komen, welke heren Mijnlieff dit waren, meldde het artikel niet (Gorinchemsche Courant van 8 maart 1894) maar zeer waarschijnlijk waren dit de broers Arie Mijnlieff, eigenaar van steenplaats Spreeuwenhoek (Ouderkerk aan den IJssel tegenover Kortenoord) en Adriaan Marie Mijnlieff eigenaar steenplaats Klein-Hitland, de laatste was tevens de zwager van de eigenaren van steenplaats Kortenoord.
 
Gerhard Bier een nazaat van tuinder Bier die ernaast was gevestigd meldde me in 2013:
„De boterfabriek was naast het spiegelhuis met opslag er achter. Dit pand is later carrosseriefabriek Paul en van Weelde geworden nu is het in gebruik door Boer exportslachterij voor verwerking klein verpakking.”
 
Foto uit Streekarchief Midden-Holland:
"Op 24 juli 1918 wordt in de oude roomboterfabriek aan de Nieuwerkerkse 's-Gravenweg de Coöperatieve Inmaak Centrale Rotterdam en Omstreken (CIREO) geopend.”
(Vraag van Rob Stolk  (robenfiet@box.nl))

Voor mijn vraag ga ik terug naar de periode van de kleinschalige boterproductie op de boerderij. Voor dit proces werden verschillende karnetonnen of -cylinders gebruikt. Eén model interesseert mij in het bijzonder zijnde de ton, die bij het ronddraaien ruimtelijk een achtvormige beweging maakt. Ik heb geleerd dat deze ton een "tuimelaar" genoemd wordt. Ze werd uitgevonden in 1920 en zou nog bij bepaalde oudere landbouwers in gebruik zijn. Persoonlijk ben ik geïnteresseerd in het mengen van poeders, waarvoor deze bijzondere ruimtelijke beweging van de tuimelaar zeer nuttig kan zijn. Dus ben ik op zoek naar een technische tekening , die de constructie beschrijft van dergelijke karne-tuimelaar. Kunnen jullie mij hierbij helpen of mij eventueel op de weg zetten naar een mogelijke informatiebron.

Prof. R. KINGET KU Leuven België
Tuimelkarnen waren reeds vroeg in gebruik op boerderijen en tot ca. 1950 in gemoderniseerde uitgaven nog in fabrieken. Daarna werden het continu werkende karnen. De tuimelkarnen werden eind 19e eeuw in België geproduceerd door de fa. Melotte te Remicourt. In een voorlichtingsboekje Raadgevingen aan de Landbouwster [de boerin deed de boterbereiding op de boerderij] van Melotte rond ca. 1900 staan de afbeeldingen en beschrijving (zie PDF). Later werden de tuimelkarnen vervangen door moderne uitvoeringen in metaal. Hiervan waren verschillende uitvoeringen. In het boekje van Ir. J.C. Schiere 8Moderne boterbereiding, de Kubuskarn (1944) staat een foto en is een tekening gegeven (zie PDF). De zuivelgeschiedenis in Belgié is beschreven in Een eeuw Belgische zuivelgeschiedenis door J. de Baere ca. 1972. Hierin is op p 25 ook een tuimelkarn afgebeeld (zie PDF). Het zuivelonderzoek in België gebeurde in Melle en Gemboux. Mogelijk dat in hun archieven nog meer details zijn te vinden. Overigens zijn er vandaag de dag goede (laboratorium-)poedermengers te koop. Googelen naar poedermengers geeft een scala aan aanbiedingen.

Jos Lankveld.

Reacties

Onderstaande reacties en oproepen hebben we ontvangen:
Ik mis alle melkinrichtingen in de huidige gemeente Heusden aan de Maas. Met name in Elshout, Drunen, Haarsteeg, Nieuwkuijk en Vlijmen. In het maandblad van de Heemkundekring Onsenoort (Met Gansen Trou, zie https://hkkonsenoort.nl/) is hierover al het een en ander verschenen. De meeste van deze melkinrichtingen zijn samengegaan met St.Jan te 's-Hertogenbosch. Als ik het goed heb dan is in de melkfabriek van Drunen nu een Fiat-garage gevestigd "Drunense Automobiel Bedrijf". Elshout & Drunen zijn op dit moment of woonhuizen of winkels. Dus bestaan ze nog. In Haarsteeg waren er twee. Ik denk dat de een is afgebroken en in de andere nu een winkel is gevestigd.
Hier een opsomming van de jaargangen en nummers waarin hierover is geschreven.
1953: een loods in de plaats Heusden.
1956: wordt een artikel gewijd aan het KARNEN.
1957: hierin wordt alleen vermeld dat in de plaats Heusden twee melkfabrieken waren.
1968: hierin wordt de melkfabriek "de Bommelerwaard" genoemd in een artikel over Heusden van 1813-1914.
1985: hierin wordt een Mari genoemd als directeur van de melkfabriek.
1987: hier wordt vermeld het verdwenen zijn van de melkfabriek te Vlijmen.
1992: oprichtingsacte op 6-mrt-1896 van de coöperatieve vereniging "Natura" met als doel het drijven ener roomboterfabriek met daarbij behorende melkzaak te Haarsteeg in de gemeente Hedikhuizen. Gevestigd in de Haarsteegsestraat nr.40 . Na de melkfabriek was het een postkantoor.
1993: wordt een melkfabriekje genoemd te Herpt. Daarnaast wordt er nog melding gemaakt van een melkfabriekje.
1994: hierin wordt de melkfabriek te Drunen vermeld tezamen met het pand van de boerenbond.
2004: foto van de maand waarop de melkfabriek te Herpt is te zien. Met daarnaast nog een verhaal over de "Coop. Eerste Langstraatse Stoomzuivelfabriek" te Drunen.
Mvg Bert (K91385@gmail.com) - 28 juni 2013
Wie o wie heeft een foto van de zuivelfabriek A. Lankhorst aan de Lijnbaan te Lemmer?
Zien uw reacties met belangstelling tegemoet.  P.S. Ik heb nog een oude foto van de melkkar van Lankhorst
Hillebrand Visser Lemmer (visser.hh@home.nl) - 8 mei 2013
Op uw website las ik de welbekende slagzin: NIET VERGETEN FRICO ETEN ! Deze slagzin is indertijd bedacht door mijn Pake (Opa), Hendrik Krist uit Gorredijk. De prijs: een doosje kaas..! Hij leefde van 1887-tot 1984 Dat hij zo oud is geworden komt natuurlijk... door de kaas !
Ineke Krist - 6 januari 2013
Ik heb van mijn grootouders een koperen spaarpot en een tweetal melkbusjes met de merknaam NEMI. Wie kan me iets over de herkomst vertellen?

E. Slabbekoorn (e.slabbekoorn40@upcmail.nl) - 16 december 2012
Ik ben in het bezit van een koperen spaarpot. Tekst op de pot; Hector waeckt. Aan de onderzijde staat;ver.v.ned.melkinr.Nemo. Zou nu graag willen weten wanneer deze spaarpotten zijn uitgegeven en waarom. Ik heb hem op mijn geboortedag gekregen van mijn ouders in 1934.

P.J. Hennekes (phennekes@ziggo.nl) - 6 oktober 2012
Ik ben bijna 1,5 jaar bezig met onderzoek naar opkomst en ondergang van de dessertkaas Subenhara. Deze kaas werd van 1963 tot 1992 in Zevenaar geproduceerd. De productie verhuisde daarna naar Markelo en van daaruit in 2001 naar Dronrijp. Waarschijnlijk is de kaas in 2003/2004 van de markt gehaald. Over de Zevenaarse tijd heb ik al vrij veel informatie verzameld. Wat er daarna is gebeurd is nu nog vrij vaag. Ik ben geïnteresseerd in alles wat met de Subenhara kaas te maken heeft. Historische informatie, mooie verhalen, reclameproducten, gebruiksvoorwerpen, etc.

Willem Franck (info@franckly.com) - 28 augustus 2012
Wij zijn eigenaar/bewoner van de zuivelfabriek in Slochteren (Hoofdweg 246, 9621 AS). Het wordt nu gebruikt als woning, werkplaatsen en expositieruimte van beeldend kunstenaar Herbert Nouwens. Zie www.herbertnouwens.nl, We willen graag weten of deze fabriek vroeger ooit bekend stond als zuivelfabriek DuWo, want wij willen de ruimte gaan gebruiken voor een kunstenaarsinitiatief en dat willen we graag Kunstenaarsinitiatief DuWo noemen.

Kok Nouwens (koknouwens@gmail.com) - 31 juli 2012
Ik woon en werk in de voormalige zuivelfabriek van roordahuizum en ben op zoek naar bouwkundige informatie over deze fabriek?

Jouke van der Werff (werff@vdwerff.nl) - 13 juli 2012
Kan iemand mij iets meer vertellen over de E.N.M.I (Eerste Nijmeegsche Melk Inrichting) in Nijmegen? Deze gesloten fabriek staat aan de Berg en Dalseweg 36 in Nijmegen. Hier is bijna niets over te vinden.. Hoe lag de relatie van deze fabriek met Melkerij Lent in Nijmegen?

Andre Nab (denabjes@hotmail.com) - 12 juli 2012
Vroeger hadden was er in Zwolle een zuivelfabriek van Coberco. Hier maakten ze volgens mij melkpoeder. Wij kregen hier van medewerkers "blokmelk" Weet u misschien welke fabriek nog blokmelk maakt? Ik heb gehoord dat blokmelk, geconcentreerde melk is dat wordt ingedikt tot droge stof en wordt samengeperst. Bij voorbaat dank voor uw antwoord!

G. Diluru (gabriforever@hotmail.com) - 4 juli 2012
Bij de Electrische Museumtramlijn Amsterdam draagt een Amsterdamse tram sinds mei 2012 een replica van Sterovita reclame op de dakrand, zoals dat vroeger gewoon was. Dit is momenteel te zien via onze website: www.museumtramlijn.org/nieuws.phpHet toeval wil, dat onze tramremise aan de Karperweg in Amsterdam staat, waar volgens uw gegevens tot 1946 een vestiging van Sterovita te vinden was.

Rob Giphart Electrische Museumtramlijn Amsterdam - 2 mei 2012
In verband met historisch/biobibliografisch onderzoek ben ik o.m. nog op zoek naar jaargangen van De Melkveehouder, Officieel Orgaan van de Bond(en) van Melkveehouders. Met name de jaargangen 1926-1936. Nergens in Nederland te vinden, althans niet in Universiteitsbibliotheken, de grote Openbare Bibliotheken, het Nationaal Archief of de Koninklijke Bibliotheek. Mogelijk liggen er jaargangen verstopt in streekarchieven? In de Universiteitsbibliotheek van Wageningen bevinden zich slechts een paar jaargangen (1922-23 en 1936-41). Ik hoop op meer jaargangen elders of bij een particulier?
Alvast bedankt voor uw reactie. 

Saskia de Melker (saskiademelker@hotmail.com) - 22 februari 2012
In 1931 vergaderen melkveehouders uit Delft, Schipluiden en De Lier over het oprichten van een melkveiling, nodig om de prijsvorming voor de melk te beinvloeden. Voor een historisch artikel daarover vragen wij meer informatie. Er zijn aanwijzingen dat die veiling er gekomen is en wel in de omgeving van 't Woudt en De Lier.

Wie kan ons die informatie verstrekken?

Aad van Holstein (holstext@aol.nl) - 16 november 2011
In het stukje "Van boerderij naar fabriek" heb ik wat verbetering gemaakt en hier en daar iets toegevoegd:
Vanaf 1871 ontstonden de eerste machinale kaasfabriekjes in Nederland.
Ze werden opgericht door particuliere ondernemers of door groepen melkveehouders, die coöperaties vormden.
Her en der waren er initiatieven:
-1871, de kaasfabriek van veehouder Adrianus van der Breggen in Waddinxveen.
-1871, de kaasfabriek van J.Muller in Broek in Waterland.
-1872, de kaasfabriek in Wieringerwaard, gesticht door op onderlinge grondslag werkende twintig veehouders die naast de inventaris van de kaasfabriek uit Broek in Waterland ook kaasmaker Volkert Sieben overnamen. Volgens het bevolkingsregister te Alkmaar wordt Volkert Sieben daar directeur-kaasmaker.

Extra informatie over Volkert Sieben: Geboren in 1833 te Vlieland. Vertrekt in 1857 naar Amsterdam en is tot 1871 pakkistenmaker. Vertrekt febr.1871 naar Broek in Waterland en is kaasmaker. Vertrekt april 1872 naar Wieringerwaard en is daar directeur-kaasmaker. Vertrekt in 1875 naar Amsterdam en is fabrikant. Vertrekt in 1878 naar Oss en is boekhouder van boterfabriek Van der Bergh . Vertrekt in 1880 naar Nijmegen. Vertrekt in 1889 naar Rotterdam. Margarinefabriek Van der Bergh gaat naar Rotterdam in 1891. Volkert is in 1893 financieel-directeur Van der Bergh Rotterdam. Volkert overlijdt in 1901 te Schiedam. (in 1927 worden Van der Bergh + Jurghens + Lever brothers samen UNILEVER).

Rien Sieben - 21 oktober 2011